Przyczyny nadciśnienia tętniczego, mimo znacznego postępu wiedzy w około 95% przypadków pozostają nieznane. Mówimy wtedy o nadciśnieniu samoistnym albo pierwotnym. Gdy nadciśnienie spowodowane jest znaną przyczyną, rozpoznaje się nadciśnienie wtórne. Prowadzonych jest wiele badań, mających określić przyczyny nadciśnienia pierwotnego. Wydaje się, że jest ich sporo i że są ze sobą wzajemnie powiązane. Dużą rolę w rozwoju nadciśnienia odgrywają czynniki dziedziczne (rodzinne), dietetyczne, nieprawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych, nadmierne zatrzymywanie wody w organizmie, zaburzenia hormonalne, niewłaściwa regulacja przepływu krwi i wiele innych. Wieloletnie obserwacje pacjentów z nadciśnieniem samoistnym pokazały, że pewne nawyki i przyzwyczajenia (określony styl życia) mają wpływ na ryzyko wystąpienia nadciśnienia. Można powiedzieć, że im więcej takich czynników stwierdza się u danej osoby, tym większe jest prawdopodobieństwo, że dojdzie u niej do rozwoju nadciśnienia. Na pewne czynniki ryzyka nie mamy wpływu, np.:

• wiek (ryzyko nadciśnienia zwiększa się w miarę starzenia);
• płeć (do 50 roku życia nadciśnienie jest częstsze u mężczyzn, powyżej tego wieku częściej dotyczy kobiet);
• obciążenie rodzinne (w przypadku gdy jedno z rodziców choruje na nadciśnienie, prawdopodobieństwo wystąpienia choroby u dziecka wynosi 25%);

Na inne zaś czynniki możemy wpływać.